Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты
толығырақ
2024 жылдың 1-ші жартыжылдығында Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты «Этносаралық қатынастар саласында қолданбалы этносаяси зерттеулер мен іс-шараларды жүргізу қызметтері» мемлекеттік тапсырмасы аясында келесі жұмыстарды жүзеге асырды:
1. Елдегі этносаралық жағдай бойынша социологиялық зерттеу. Осы жоба аясында екі социологиялық өлшеу (I, II тоқсан) жүргізіліп, әрбір тоқсандық есеп бойынша этносаралық қатынастар саласындағы саясатты жетілдіру жөніндегі практикалық ұсыныстар дайындалды.
2. 2024 жылдың 1-ші жартыжылдығында ҚЭЗИ Қолданбалы зерттеулер орталығы этносаралық қатынастар динамикасын ситуативтік зерттеу аясында жеті мониторингтік сапарды жүзеге асырды, оның ішінде біреуі республикалық маңызы бар қалаға. Атап айтқанда, Алматы, Ақтөбе, Жамбыл, Солтүстік Қазақстан облыстары, Жетісу және Абай облыстары, сондай-ақ Алматы қаласына сапарлар жүзеге асырылды.
Сапарлардың негізгі мақсаты – этносаралық жағдайды бағалау және зерттеу, әлеуметтік шиеленістің деңгейін зерттеу, этносаралық келісімге кедергі келтіретін халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайының проблемалық мәселелерін талдау, сондай-ақ зерттелетін аймақтардағы миграциялық көңіл-күйді бағалау.
3. Институт Қазақстан халқы Ассамблеясының Ғылыми-сарапшылық кеңесінің жұмыс органы ретінде қызметін жалғастыруда.
2024 жылдың басынан бері ҚХА ҒСК екі отырысы: бір жұмыс және бір кеңейтілген отырыс өтті.
ҚХА ҒСК міндеттерінің бірі – Қазақстан халқы Ассамблеясының, мемлекеттік этносаясаттың және этносаралық қатынастардың ғылыми-сараптамалық қолдауын тұрақты негізде қамтамасыз ету.
4. Институт мамандар мен мүдделі органдар мен құрылымдардың өкілдері арасында әдістемелік қолдау мен құзыреттілікті арттыру қызметін жүзеге асырады.
Ақпараттық-түсіндіру топтары, Орталық мемлекеттік органдар мен Жергілікті атқарушы органдар қызметкерлері үшін екі әдістемелік құрал дайындалды: «Этносаралық өзара әрекеттесу саласындағы әлеуметтік қашықтықты өлшеудің ерекшеліктері», «Этносаралық саладағы мемлекеттік саясаттың заманауи басымдықтары мен принциптері». Тағы екі әдістемелік құрал дайындалу үстінде.
Институттың қатысуымен «Этносаясат» ақпараттық-аналитикалық журналының шығарылымы жарық көрді.
Ақпараттық-аналитикалық басылым 2022 жылдан бастап шығарылады. Басылымның негізгі мақсаты – этносаралық қатынастар саласындағы өзекті мәселелерді қамту.
Басылымда қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде ақпараттық-аналитикалық сипаттағы мақалалар, аналитикалық шолулар (анықтамалар), этносаралық сала бойынша ғылыми зерттеулердің нәтижелері жарияланады.
5. Этномедиация орталығының қызметі аясында 9 өңірді (Жамбыл, Түркістан, Алматы, Жетісу, ШҚО, Павлодар, Қарағанды облыстары және Шымкент, Алматы қалалары) қамтитын үш көпөңірлік (5 күндік) семинар-тренингтер өткізілді.
Семинар-тренингтерге жергілікті атқарушы органдардың, азаматтық сектордың, этномәдени бірлестіктердің, үкіметтік емес ұйымдардың, құқық қорғау органдарының, оқу орындарының өкілдері (мектеп директорлары, мұғалімдер), қоғамдық пікір көшбасшылары, медиаторлар және т.б. қатысты.
Орталық қызметкерлері нүктелік профилактикалық және дағдарысқа қарсы сапарларды жүзеге асыруда. Жыл басынан бері Жетісу облысы, Алматы қаласы, СҚО, Түркістан және Алматы облыстарына түрлі мәселелер бойынша шиеленіс әлеуетін анықтау және этносаралық шиеленісті төмендету бойынша бес нүктелік сапар жүзеге асырылды.
6. Сонымен қатар мемлекеттік тапсырмадан тыс Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты келесі іс-шараларды өткізді:
Дөңгелек үстелдер:
1) 2024 жылдың 25 қаңтарында Мемлекет басшысының «Egemen Qazaqstan» газетінде жарияланған сұхбатын талқылауға арналған «Қоғамдық бірегейліктің факторлары мен құрамдас бөліктері» тақырыбында дөңгелек үстел өтті.
Сарапшылар бірегейлікті дамытудағы теориялық және практикалық аспектілерді талқылап, Қазақстандағы азаматтық өзін-өзі тану мәселелері бойынша қазіргі тенденцияларды зерттеу нәтижелерімен бөлісті.
2) 2024 жылдың 10 сәуірінде Ұлттық Құрылтайдың қорытындысы бойынша ұлт бірлігінің негізі ретінде ұлттық құндылықтарды талқылауға арналған дөңгелек үстел өтті.
Сарапшылар ұлттық мәдени мұраның қазіргі ұлттық құндылықтарды түсіну мен дамытудағы маңызын, жастар мен білім беру институттарының біртұтас және ынтымақты ұлттық бірегейлікті қалыптастырудағы рөлін, сондай-ақ ұлтты біріктіру үшін этносаралық өзара әрекеттесуді нығайтуға бағытталған бастамаларды мемлекеттік қолдаудың маңыздылығын талқылады.
Сараптамалық кездесулер:
3) 2024 жылдың 13 наурызында Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты мен Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ғылыми және білім беру ынтымақтастығы аясында Этномедиация орталығы қызметкерлерінің профессор-оқытушылар құрамы, «Этносаясаттану» мамандығы бойынша докторанттар мен магистранттармен кездесуі өтті. Кездесу профессор Ане Тынышбаеваның қонақ дәрісі түрінде өтті. Кездесу барысында қазіргі Қазақстандағы қақтығыстардың жүйелену мәселелері философия кафедрасының PhD докторы, постдок, конфликтология және медиация саласының маманы Сымбат Шакировпен талқыланды.
4) 2024 жылдың 28 маусымында Астана қаласында «Қоғамдық келісімді нығайтудағы этномедиация институтының рөлі» тақырыбында сараптамалық кездесу өтті. Іс-шараны ұйымдастырушы Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты болды.
Іс-шара барысында этносаралық қатынастар саласындағы медиацияның жүйеленуі және оның қазіргі қоғамдағы тәртіп пен заңдылықты қамтамасыз етуге әсері талқыланды.
5) 2024 жылдың 13 маусымында Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты Үндістаннан екі құрметті сарапшыны — д-р Пунит Гаур мен мырза Сунил Амбекарды қарсы алды.
Д-р Пунит Гаур, Үндістанның Сыртқы істер министрлігі жанындағы Әлемдік істер жөніндегі Үндістан кеңесінің ғылыми қызметкері, зерттеу және оқыту саласында мол тәжірибеге ие. Ол Қазақстан және Орталық Азиядағы басқа да елдердің түрлі университеттерімен белсенді ынтымақтастық жасайды, бұл оған аймақтағы этносаяси процестерге өзіндік көзқарасымен бөлісуге мүмкіндік береді.
Сунил Амбекар, Нью-Делидегі Интеграцияланған және тұтас зерттеулер орталығының кеңесшісі, білім беру және қоғамдық даму саласында ұзақ уақыт бойы жұмыс істеген, сондай-ақ этносаралық қатынастарды жақсартуға және жастар бастамаларын қолдауға бағытталған ұлттық және халықаралық жобаларға жетекшілік етуде мол тәжірибеге ие.
Кездесу барысында ынтымақтастықты одан әрі дамыту перспективаларына ерекше назар аударылды. Бірлескен зерттеулер мен халықаралық конференциялар өткізу, ғылыми білім алмасу сияқты түрлі ынтымақтастық түрлері қарастырылды.
6) 2024 жылдың 17 маусымында Қолданбалы этносаяси зерттеулер институтына Оңтүстік Корея Республикасындағы Ханкук шетел зерттеулері университетінің делегациясы келді. Делегация құрамына HK+ ұлттық стратегиялар жобалық зерттеу агенттігі басшысының орынбасары Чон Ги-ун, сондай-ақ HK+ профессорлары Ли Джу-сон және Чу Ён-мин кірді.
Кездесу қорытындысы бойынша Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты мен Ханкук университеті арасында өзара түсіністік туралы меморандумға қол қойылды, ол ынтымақтастықты нығайтуға және академиялық тәжірибемен алмасуға бағытталған. Қол қойылған меморандум өзара тиімді академиялық бағдарламаларды дамыту, ғылыми қызметкерлермен алмасу, академиялық қызметкерлердің сапарларын ұйымдастыруда өзара көмек көрсету, сондай-ақ бірлескен зерттеулерді, дәрістер мен тренингтерді үйлестіруді көздейді.
